Η φετινή χρονιά έχει ξεκινήσει πολύ δυνατά. Και με τις διαστάσεις που παίρνει η κρίση των από πάνω αλλά και τις απαντήσεις που έρχονται από τα κάτω. Η ΝΔ κερδίζοντας τις εκλογές το 2019 είχε τρεις μεγάλους στόχους: Να τσακίσει το εργατικό κίνημα, να τσακίσει τις αριστερες ιδέες και την ίδια την αριστερά. Σήμερα η ΝΔ καταγράφει ήττες και στα τρία επίπεδα.

Ο νόμος Χατζηδάκη υποτίθεται θα σταματούσε τις απεργίες και θα τσάκιζε τον συνδικαλισμό αλλά αυτό δεν συνέβη ούτε στο δημόσιο ούτε στον ιδιωτικο τομέα. Το Spiegel βγάζει πρωτοχρονιάτικα πρωτοσέλιδο τον Μαρξ καταγράφοντας την ιδεολογικη αποτυχία της άρχουσας τάξης και αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για τη βυθιζόμενη κυβέρνηση των «αρίστων». Φάνηκε στα πανεπιστήμια, όπου η ΔΑΠ έχασε πέρσι την πρωτιά μετά από δεκαετίες στις σχολές. Και βέβαια η Αριστερά δεν έχει διαλυθεί ούτε στις σχολές ούτε στην κοινωνία, γιατί μέσα από τις μάχες του περασμένου διαστήματος έχει διαμορφωθεί ένα ολόκληρο κομμάτι αγωνιστών-τριων που κοιτάζει προς την επαναστατική αριστερά.  

Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στις επερχόμενες και τις προηγούμενες εκλογές. Στις εκλογές του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ κάλπαζε με τον κόσμο γεμάτο ελπίδες -που αποδείχθηκαν αυταπάτες- για το τι θα ακολουθήσει. Τώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Γιατί έχει μεσολαβήσει η εμπειρία του τι σήμανε ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, η τετραετία του Τσίπρα με τον Καμμένο. Αλλά και η εμπειρία των τελευταίων 3-4 χρόνων μιας όλο και πιο δεξιάς στροφής που είχε σαν αντιπολίτευση, αφήνοντας ακάλυπτο ένα μεγάλο κομμάτι κόσμου που θέλει αλλαγή. Βάζουμε στόχο να κερδίσουμε αυτόν τον κόσμο, να τον βοηθήσουμε να συγκροτηθεί πολιτικά και να δώσει συνέχεια στις μάχες του. 

Πολιτική μάχη

Ένα δεύτερο σημείο που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ενόψει εκλογών είναι ότι παρόλο που υπάρχει η εικόνα της κρίσης στο σύστημα και στην κυβέρνηση της ΝΔ ειδικά, δεν παίρνουμε σαν δοσμένη την κατάρρευσή της στις εκλογές που έρχονται. Είναι μία πολιτική μάχη. Ο ΣΥΡΙΖΑ την δίνει με τη γνωστή γραμμή του «ώριμου φρούτου», της αναμονής μέχρι τις κάλπες. Από τη δική μας πλευρά έχουμε την αντιμετώπιση ότι αυτό είναι συνταγή για αποτυχία. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν φτάσαμε στην κρίση της ΝΔ μόνο αντικειμενικά, επειδή το σύστημα συγκλονίζεται από την κρίση. Φτάσαμε γιατί ο κόσμος έχει δώσει μάχες. 

Η πτώση της ΝΔ δεν θα έρθει αυτόματα. Το αμέσως επόμενο διάστημα μέχρι τις εκλογές χρειαζόμαστε μια αριστερά η οποία θα λέει ότι οι αγώνες δεν αναστέλλονται. Έχουμε να συνεχίσουμε τους αγώνες που είναι συγκεκριμένοι: Ενάντια στα 30 νομοσχέδια που ετοιμάζεται να κατεβάσει η κυβέρνηση της ΝΔ τους επόμενους μήνες για να δώσει εξετάσεις στην κυρίαρχη τάξη, να δεσμεύσει την επόμενη κυβέρνηση. 

Και βέβαια αγώνες για αυξήσεις, συλλογικές συμβάσεις, συνθήκες εργασίας, τώρα. Η αντιμετώπιση του πληθωρισμού είναι κατεξοχήν θέμα που δεν μπορεί να περιμένει στις προεκλογικές υποσχέσεις, όπως η μείωση του ΦΠΑ για να ανακουφιστούν τα νοικοκυριά, που υποστηρίζουν οι περισσότεροι σαν απάντηση στην ακρίβεια. Είναι λάθος προσανατολισμός για πολλούς λόγους: Πρώτα από όλα, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι τα σούπερ μάρκετ, οι εταιρείες ενέργειας κλπ, αν μειωθεί ο ΦΠΑ, θα κρατήσουν τις τιμές πιο χαμηλά. Δεν το έχουν κάνει ποτέ. Θα κρατήσουν τις τιμές εκεί που ήταν και θα πούνε «ευχαριστούμε την κυβέρνηση, θα κρατήσουμε εμείς την διαφορά». 

Δεύτερον, δεν έχουμε εμπιστοσύνη ότι οι υπουργοί της επόμενης μέρας που λένε ότι θα μειώσουν το ΦΠΑ θα το κάνουν τελικά πράξη. Θα επικαλεστούν ξανά δεκάδες δικαιολογίες ότι η οικονομία δεν το επιτρέπει, τα έσοδα του κράτους δεν το επιτρέπουν, ότι πρέπει να πετύχουμε ξανά πλεονάσματα για να ξεπληρώσουμε το χρέος, ότι πρέπει να πιάσουμε την επενδυτική βαθμίδα. Άρα τα έσοδα του κράτους είναι απαραβίαστα, ούτε ο ΦΠΑ θα μειωθεί, αντίθετα θα κοπούν και ό,τι παροχές και κοινωνικές υπηρεσίες έχουν απομείνει. 

Δεν πάμε λοιπόν για τέτοιου είδους λύσεις. Η απάντηση στον πληθωρισμό και στη φτώχεια είναι η κλιμάκωση των αγώνων και των απεργιών για να κερδίσουμε αυξήσεις, να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε άμεσα την πίεση της ακρίβειας. Και αυτό είναι κρατούμενο όχι μόνο για την προεκλογική περίοδο αλλά και το τι θα ακολουθήσει μετεκλογικά, είναι προετοιμασία για όλο το επόμενο διάστημα.

Δεν είναι μόνο τα ζητήματα της οικονομίας που μπαίνουν στη συζήτηση με αυτόν τον τρόπο. Οι κινητοποιήσεις μέσα στην προεκλογική περίοδο ξέρουμε από τώρα ότι έχουν άμεσα δύο μεγάλους σταθμούς, την Απεργιακή 8 Μάρτη των Γυναικών και την Διεθνή Μέρα Δράσης ενάντια στον ρατσισμό και τον φασισμό στις 18 Μάρτη. Είναι θέματα που σχετίζονται άμεσα με τη βασική ατζέντα της αντιπαράθεσης του κινήματος με την κυβέρνηση πηγαίνοντας προς τις εκλογές για να ρίξουμε τον Μητσοτάκη. Το ζήτημα της αντιμετώπισης της φασιστικής απειλής, το ζήτημα του τι γίνεται με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, είναι μεγάλα ζητήματα που τα ανοίγουμε από τώρα και θα έχουν και συνέχεια. Το ίδιο ισχύει σε σχέση με την απεργιακή 8 Μάρτη -δεν είναι επετειακή, ποτέ δεν ήταν επετειακή. Η επικαιρότητά της μέσα σε συνθήκες επιθέσεων κατά των γυναικών αυτή την περίοδα, κυριολεκτικά βγάζει μάτια.

Αυτά τα πολιτικά μοτίβα δεν είναι μόνο για την προεκλογική περίοδο. Είναι βήματα για την αντιμετώπιση της κατάστασης που θα προκύψει με την επόμενη κυβέρνηση, ό, τι συνδυασμός και να έχει προκυψει. Μια ήττα της ΝΔ θα ανοίξει την προοπτική της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ που θα έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά από προκλήσεις.

Δεν θα είναι μια γραμμική συνέχεια. Η κατάσταση χειροτερεύει. Βρισκόμαστε σήμερα στο σημείο που ο Μητσοτάκης υπόσχεται αυξήσεις στις συντάξεις, επιδοτήσεις, κατάργηση της τάδε κράτησης κλπ. Αλλά η δυνατότητα της επόμενης κυβέρνησης να συνεχίσει σε αυτό το μοτίβο είναι ανύπαρκτη. Όχι μόνο γιατί είναι απλά προεκλογικές υποσχέσεις αλλά επειδή τα πράγματα θα πάνε χειρότερα, πρώτα απ’ όλα στο οικονομικό επίπεδο. 

Διεθνώς εμφανίζουν την άνοδο των επιτοκίων ότι είναι τάχα μέθοδος καταπολέμησης του πληθωρισμού. Σφίγγουν τα λουριά οι τράπεζες, δεν υπάρχει πια φθηνό χρήμα, επομένως περιορίζονται τα περιθώρια για κερδοσκοπία, λένε. Στην πραγματικότητα οι επιχειρήσεις θα ζοριστούν γιατί το χρήμα θα γίνει ακριβότερο. Και τι θα κάνουν για να αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση; Θα μειώσουν το εργατικό κόστος. Άρα θα κάνουν μειώσεις μισθών, απολύσεις, κυκλική αντικατάσταση προσωπικού -φεύγουν αυτοί με τα ψηλότερα μεροκάματα και έρχονται καινούργιοι που θα δουλεύουν με χαμηλότερα και χειρότερες συνθήκες. Αυτή είναι η συλλογιστική τους για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και μας την παρουσιάζουν σαν μία πολιτική που λίγο στην αρχή θα ζορίσουν τα πράγματα αλλά μετά θα πάνε καλύτερα.

Απέναντι σε αυτήν την εικόνα γενικότερα αλλά και ειδικότερα για την ελληνική περίπτωση, τα πράγματα δεν θα ακολουθήσουν τέτοια σενάρια. Πρώτον γιατί υπάρχει το δημόσιο χρέος. Ουσιαστικά πίσω από όλη αυτή την κατάσταση ωριμάζει μία νέα μεγάλη κρίση χρέους. Το δημόσιο χρέος σήμερα είναι μεγαλύτερο από το 2010 που ξεκίνησαν τα μνημόνια υποτίθεται για να το αντιμετωπίσουν. Και αυτά έρχονται ξανά. Μπορεί να μην τα πούνε μνημόνια γιατί έχουν πολιτικά το φόβο ότι όποια κυβέρνηση το κάνει, θα ξεσηκώσει την αντίδραση του κόσμου, αλλά ήδη ακολουθούν άλλες φόρμουλες. 

Μια τέτοια φόρμουλα είναι αυτή που λέει ότι «πρέπει να πιάσουμε την επενδυτική βαθμίδα» στις διεθνείς αγορές. Πρέπει να πείσουμε τους οίκους αξιολόγησης ότι το δημόσιο χρέος είναι βιώσιμο, επομένως το ελληνικό δημόσιο θα μπορεί να δανείζεται πιο εύκολα στις διεθνείς αγορές. Άρα σφίξε λίγο το ζωνάρι να βγάλουμε πλεόνασμα το 2023, ίσως και το 2024, να πιάσουμε την «επενδυτική βαθμίδα» και τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Έτσι πάνε να το σερβίρουν. Αλλά το ζουμί πίσω από το σερβίρισμα είναι η επιστροφή στα πλεονάσματα του προϋπολογισμού. Είναι πιο σκληρή λιτότητα. 

Η προεκλογική εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαιώνει ότι κινείται σε αυτήν την κατεύθυνση. Το νέο βιβλίο του Τσακαλώτου παρουσιάζει τι σπουδαία διαχείριση έκανε από το 2015 μέχρι το 2019. Αφήσαμε 35 δις αποθεματικό στην επόμενη κυβέρνηση. Σας στεναχωρήσαμε γιατί υλοποιήσαμε το τρίτο μνημόνιο, αλλά τουλάχιστον δώσαμε «σκληρή μάχη» για να μην είναι χειρότερο. Στην παρουσίαση του βιβλίου ο Τσίπρας είπε ότι αν είχαμε τον Τσακαλώτο υπουργό τα τελευταία χρόνια θα την είχαμε πιάσει ήδη την επενδυτική βαθμίδα. Αυτά ετοιμάζουν. 

Και άρα από το δική μας πλευρά λέμε ότι χρειάζονται απεργιακοί αγώνες τώρα για να ρίξουμε τον Μητσοτάκη και να συνεχίσουμε απέναντι στην επόμενη κυβέρνηση που ετοιμάζεται στην ουσία για νέο μνημόνιο -ό,τι ονομασία και να του δώσει.  

Σπατάλη

Ένα δεύτερο στοιχείο ότι τα πράγματα χειροτερεύουν είναι οι εξελίξεις του πολέμου. Μια μεγάλη επιβάρυνση όλο το προηγούμενο διάστημα είναι οι εξοπλισμοί. Δεν μιλάνε γι’ αυτό στην αντιπολίτευση. Από όλες τις δαπάνες του προϋπολογισμού η χειρότερη σπατάλη ήταν ότι τα χρόνια της ΝΔ διπλασιάστηκαν οι δαπάνες του προϋπολογισμού για τους εξοπλισμούς. Και αυτό δεν έχει προοπτική να σταματήσει.

Ο λόγος για αυτό είναι ο πόλεμος -όχι ο απειλούμενος ελληνοτουρκικός πόλεμος- αλλά ο πόλεμος του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και την Κίνα. Τη χρονιά που πέρασε υπήρξαν στιγμές που έλεγαν ότι θα καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε. Έχουμε φτάσει στο σημείο που πλέον ανοιχτά μιλάνε και από τη Μόσχα και από το ΝΑΤΟ ότι αυτός ο πόλεμος δεν είναι προσωρινός. Ο Πούτιν έκανε επιστράτευση 300.000 φαντάρων και τώρα νέα παιδιά γυρίζουν μαζικά μέσα σε φέρετρα στη Ρωσία και ο κόσμος εκεί αρχίζει να τρελαίνεται. Ο Πούτιν επιμένει όπως επιμένει και η άλλη πλευρά. Εκεί που η γραμμή ήταν ότι το ΝΑΤΟ δίνει βοήθεια στην Ουκρανία για να αμυνθεί, τώρα είναι βοηθάμε τον Ζελένσκι για να αντεπιτεθεί, στέλνοντας νέα τανκς, πυραύλους και πάει λέγοντας.

Η κλιμάκωση του πολέμου έχει συνέπειες όχι μόνο στο πεδίο των μαχών - έχει σημάνει ενεργειακό πόλεμο. Εκεί που μιλάγανε για πράσινη ανάπτυξη έχουν κάνει κωλοτούμπα, τώρα είναι όλα για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Τρέχουν όλοι σε έναν αγώνα δρόμου για εξορύξεις. Η Ανατολική Μεσόγειος έχει γίνει η εναλλακτική πηγή ενέργειας για την Ευρωπαϊκή Ένωση που κόβει το ρωσικό φυσικό αέριο. 

Το παιχνίδι της μοιρασιάς πλέον στην Ανατολική Μεσόγειο γίνεται κάτω από σκληρή εποπτεία των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της Γερμανίας -και δεν είναι τι θα πει ο Ερντογάν ή ο Μητσοτάκης. Αυτοί χορεύουν τον χορό του πολέμου στο ταμπούρλο που βαράνε οι άλλοι. Πέρα από τη συνέχιση της καταστροφης του περιβάλλοντος, αυτή η κατάσταση σημαίνει ότι η πίεση για ολοένα και μεγαλύτερους εξοπλισμούς θα συνεχιστεί.

Τα κλειστά σύνορα θα είναι ένα ακόμη ζήτημα που θα έχει να διαχειριστεί η επόμενη κυβέρνηση μετά τις εκλογές. Τα κύματα των προσφύγων δεν πρόκειται να σταματήσουν, αντίθετα μέσα σε συνθήκες που η οικονομική κρίση, ο πόλεμος και η περιβαλλοντική καταστροφή θα οξύνονται, όλο και περισσότερα θα υπάρχουν το επόμενο διάστημα. Γι’ αυτό η 18 Μάρτη δεν είναι μία στιγμιαία μάχη. Το ίδιο ισχύει σε σχέση με τις 8 Μάρτη. Το έχουμε πει πολλές φορές και τώρα επιβεβαιώνεται από τις εξελίξεις ότι η διαχείριση της πανδημίας, η όξυνση της φτώχειας, η διάλυση των κοινωνικών υπηρεσιών και οι πολιτικές του σεξισμού οδηγούν στη χειροτέρευση της θέσης των γυναικών. Τώρα πλέον οι συνέπειες είναι ορατές, κάθε μέρα υπάρχει και ένα επεισόδιο βίας κάθε είδους σε βάρος γυναικών. 

Το βάρος για να αναδείξουμε και να παλέψουμε όλα τα παραπάνω ζητήματα πέφτει στις πλάτες της επαναστατικής αριστεράς. Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα έχει να παίξει ρόλο σε αυτήν την κατεύθυνση. Το έχουμε αποδείξει αυτό το προηγούμενο διάστημα. Από το 2019 όταν κέρδισε ο Μητσοτάκης κοντράραμε την ηττοπάθεια μέσα στην Αριστερά ότι η κυβέρνηση είναι παντοδύναμη και πήραμε όλες εκείνες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για να ανοίξουν οι αντιστάσεις. Μέσα σε αυτήν την περίοδο το κόμμα μας μεγάλωσε και δεν μεγάλωσε μόνο αριθμητικά αλλα απόκτησε καινούργιες δυνάμεις σε νέους εργατικούς χώρους και τα συνδικάτα. Σε αυτήν την κατεύθυνση συνεχίζουμε ανοίγοντας όλα αυτά τα μέτωπα κάνοντας ένα ακόμη βήμα με την Πρωτοβουλία για μια ενωτική αντικαπιταλιστική ριζοσπαστική αριστερά που ξεκίνησε με την πετυχημένη συγκέντρωση στο Studio. 

Μεγάλα μέτωπα που χρειάζονται μεγαλύτερες δυνατότητες από την δική μας μεριά για να σηκώσουμε τα καθήκοντα της επόμενης περιόδου. Να αποκτήσουμε πολλά περισσότερα μέλη, να απλώσουμε ρίζες σε κάθε χώρο εργασίας, εκπαίδευσης και γειτονιά, να μπούμε δυνατότερα στο εργατικό κίνημα και την Αριστερά, να καθορίσουμε τις εξελίξεις.